Ramazan Ayı’nın başlama tarihi konusunda İslam ülkeleri arasında ihtilaf yaşanıyor. Bazı ülkeler takvim hesaplamalarını, bazıları da ramazan hilalinin görünmesini esas alıyor. Bu sebeple bazı İslam ülkelerinde oruç başlama günü değişebiliyor. Peki, bunun sebebi nedir?
Ramazan Ayı’nda sayılı günlerde oruç tutulur ve orucun farz olduğu ayetle sabittir. Ayette, şöyle buyruluyor; “O sayılı günler, Ramazan Ayı’dır. O Ramazan Ayı ki insanlığa bir rehber olan, onları doğru yola götüren ve hakkı batıldan ayıran en açık ve parlak delilleri ihtiva eden Kur’ân o ayda indirildi. Artık sizden kim Ramazan ayının hilâlini görürse, o gün oruç tutsun. Hasta veya yolcu olan, tutamadığı günler sayısınca, başka günlerde oruç tutar. Allah sizin hakkınızda kolaylık ister, zorluk istemez. Oruç günlerini tamamlamanızı, size doğru yolu gösterdiğinden ötürü Allah’ı tazim etmenizi ister. Şükredesiniz diye bu kolaylığı gösterir.” (Bakara, 2/184-185)
Kameri Aylar 10 Gün Önce Başlar
Hicri takvime göre ay, hilâl olarak göründüğünde “aybaşı” olarak kabul edilir. Daha sonraki hilal şeklinde görünmesine kadar geçen süre, 1 aydır. Dünya çevresinde dönen ay, bu dönüşü 29 buçuk günde tamamlar. Bu sebeple bir ay 29, diğer ay da 30 gün kabul edilir. Bu durumda kameri takvime göre 1 yıl, 354 gündür. Bunun sonucu olarak hicri aylar, miladi aylardan 11 gün önce gelir.
Bu hesaba göre, bazen yaz bazen de kış aylarında oruç tutulur. Başka bir ifadeyle 36 yıl üst üste aksatmadan oruç tutan bir kişi, yılın her günü oruç tutmuş olur. Kameri yılın 9. ayı olan Ramazan da, miladi yıla göre her yıl 10 gün önce başlar. Yani kameri aylar belirli mevsimlerde sabit değildir, farklı mevsimleri dolaşır.
Ramazan’ın Başlangıcı Nasıl Tespit Ediliyor?
Ramazan Ayı’nın başlangıcı, günümüzde teknolojik imkanlarla önceden belirlenebilmektedir. Türkiye’de de bu teknolojik imkanlarla hilalin ne zaman başladığı tespit edilebilmektedir.
Hilali göz ile görmek, bazı durumlarda oluşmasından yaklaşık 10 saat sonra mümkün olabilmektedir. Bazı İslam ülkeleri, geleneksel yöntemlerle hilali göz ile takip etmekte ve Ramazan’ın başlangıcı olarak “hilalin görüldüğü geceyi” esas almaktadır.
Teknolojik imkanlar, hilalin başladığı geceyi tam olarak tespit edebilmektedir. Bu sebeple teknolojiye dayalı hesaplarla Ramazan’a başlayan ülkeler, daha kesin bir gün belirleyebilmektedir. Ancak hilali gözle takip ederek oruca başlayanların da “yanlış yaptığı” söylenemez. Bu konuda fıkıh alimleri her iki durumun da orucun caiz olduğunu belirtir.
Bu konudaki diğer bir değerleme de şöyledir: Dünya yuvarlaktır. Bu sebeple hilal her ülkede aynı anda görülmez. “İhtilaf-ı metali” adı verilen bu durum, ayın doğduğu yerlerin ve vakitlerin farklılığına işaret eder. Hanefi mezhebine göre, dünyanın herhangi bir yerinde hilal görüldüğünde oruca başlanmalıdır. Şafiilere göre ise, hilal dünyanın herhangi bir yerinde görüldüğünde, o ülkeye uzak yerler için geçerli değildir.
