Hac Nedir?
Hac islamın şartlarından biridir. Mal ve beden ile yapılan bir ibadettir. Hac, sözlükte yönelmek, kasd, teveccüh gibi anlamlara gelmektedir. Dini bir terim olarak ise hac, yılın belli günlerinde, belli yerleri, belli kurallara uyarak ziyaret etmektir. Bu belli zaman diliminden kasıt hicri takvime göre Şevval, Zilka’de, Zilhicce ayının ilk on günüdür ki bu zamana hac ayları denir. Belli yerler ise Kabe-i Muazzama ve Arafat’tır. Bu belirtilen yerleri, belirtilen zamanlarda ziyaret edip, haccın gereklerini yerin getirenlere hacı denir.
Hac Ayları Ne Zamandır?
Hac nedir? sorusunu tam olarak cevaplandırabilmek için bazı kavramları açıklığa ulaştırmamız gerekmektedir. Örneğin “hac ayları” ifadesi ne anlama gelmektedir? Kur’an-ı Kerim’de Bakara suresinde 197. ayette “Hac bilinen aylardadır” buyurulmaktadır. Bu ayetin açıklaması olarak alimler; Şevval ile Zilkade aylarını ve Zilhicce ayının ilk on gününü hac ayları olarak ifade etmişlerdir. Haccın farzı olan Arafat’ta vakfe yakmak, yani ayakta durup dua etmek sadece Arefe günü dediğimiz Zilhiccenin dokuzuncu günüdür. O zaman neden bu uzun zamana hac ayları denilmektedir? sorusu akla gelmektedir. Çünkü hac görevi ihrama girmekle başlar. Hac yapmaya niyet edenler Mekke’nin dışından geliyorsa hill bölgesi denilen yere gelmeden önce ihram denilen, rida ve izar denilen havlu türü iki parçadan oluşan örtüleri bürünmek durumundadırlar. İşte hac için ihrama girmenin başlangıç zamanı, Şevval ayının başıdır. Bir kimse Şevval ayında ihrama girip Zilhicce’nin onu günü akşamına kadar haccın menasikini tamamlayabildiği için bu aylara hac ayları denilmiştir. Bu aylardan önce hac için ihrama girilmez.
Hanefi ve Hanbelilere göre hac aylarından önce ihrama girmek mekruhtur. Bu konuda Buharî’nin, İbn Abbas’tan rivayet ettiği şu hadis-i şerif alimlerin bu görüşü benimsemelerinde etkili olmuştur. “Hac ayları dışında ihrama girmemek sünnettendir.” Şafiilere göre ise, hac ayları dışında giyilen ihram hac için değil, umre için geçerli olur. Burada kısaca Umre ile Haccın farkından da bahsetmemiz faydalı olacaktır. Umre, yılın her hangi bir zamanında, usulüne göre ihrama girdikten sonra Kâbe’yi tavaf edip ve Safa ve Merve tepeleri arasında say yapıp, traş olunarak tamamlanan bir ibadettir. Hac ile beraber de umre yapılabilir. Umre yaparken Arafat’ta vakfe yapmak ve şeytan taşlamak gibi menasikler yoktur. Hac gibi belli bir vakte bağlı değildir.