İslam dininde ibadetlerde birçok kolaylık vardır; ancak bunun için bazı şartların yerine getirilmesi gerekiyor. Oruç tutarken tıbbi açıdan iğne ve damlalar kullanmak zorunda kalan kişiler, orucun bozulup bozulmadığı konusunda tereddüde düşebiliyor. Bu sebeple dini konularda karar alıcıların bu konudaki değerlendirmeleri öne çıkıyor.
Oruç tutanlar çeşitli rahatsızlıklar sebebiyle iğne ve damlalar kullanmak zorunda kalabilir. Vücuda enjekte edilen gıda içerikli maddeler iğne orucu bozar. Genellikle damlalar orucu bozmaz.
Peki, bu maddeler hangi durumlarda orucu bozar veya bozmaz!
İğneler Oruca Zarar Verir mi?
Dini otoriteler, bir kişinin gıda içerikli maddeleri iğne veya serum yoluyla vücuda almasının oruca bozacağı konusunda hemfikir. Hanefi mezhebine göre tedavi amacıyla ve ağrıya karşı ilaç içeren maddelerin enjeksiyon yapılması orucu bozar; diğer mezheplerde bozmaz.
Gıda içermeyen ve keyif vermeyen enjeksiyonlar orucu bozmaz. Serum ve kan verilmesi de aynı hükme göre değerlendirilir. Her durumda oruç bakımından “eğer mümkünse” bu tür iğneli tedavi veya enjeksiyon yöntemlerinin iftardan sonra yaptırılması daha uygun görülmüştür.
Göz, Burun ve Kulak Damlaları Orucu Bozar mı?
Tıbbi amaçlarla kullanılan damlalar orucu bozmaz. Bu konudaki şu bilgilere dikkat etmek gerekiyor;
Göz Damlaları Oruç Bozar mı ?
Göz damlaları; ilaç içeren maddelerdir. Bir damlası yaklaşık 50 mikrolitre gibi çok cüzi bir miktardır. Bunun bir kısmı da dışarıda kalır. Diğer kısmı da göz ile burun boşluğundaki kanallarda emilir. Sindirim kanalına veya mideye ulaşma ihtimali çok düşüktür. Bu sebeple göz damlaları oruca zarar vermez.
Burun Damlaları Oruç Bozar mı ?
Burun damlaları; bu damlalar veya spreyler de mikro miktarlarda kullanılır. Burun cidarlarında emilen burun damlalarının mideye ulaşma ihtimali çok azdır. Bu miktar da fıkhî değerlendirmelerde “affedilen” miktar olarak görülür. Yani burun damlaları orucu bozmaz!
Kulak damlaları: Kulak tedavilerinde kullanılan damlaların boğaz kanalına ulaşmasını kulak zarı engeller. Kulağa damlatılan ilaçlar, damlalar, spreyler veya kulağın temizletilmesi oruca mani değildir. Kulak zarı delik olsa bile ilacın mideye ulaşamayacağı öngörüldüğünden orucu bozmaz.
Astım Spreyleri Orucu Bozar mı?
Akciğer veya astım rahatsızlıklarında çeşitli spreyler kullanılır. Bu spreyler, çok cüzi miktarlarda ağza sıkılır. Bu sprey, ağız ve nefes boruları cidarlarında emilir. Spreyin bir kısmının tükürük aracılığı ile mideye gidebileceği belirtilse de, bu konuda kesin bir bilgi bulunmuyor.
Bu konudaki değerlendirmelerde abdest alırken ağızda kalan suyun da tükürük yoluyla mideye ulaşabileceği dikkate alınıyor. Tükürükle mideye ulaşan abdest suyunun orucu bozmayacağı konusunda hadis ve fıkıh âlimlerinin fikir birliği bulunmaktadır. Bu sebeple astım spreyinin mideye ulaştığı konusunda kesin bilgi olmadığı için “orucu bozmayan şeyler” kategorisinde değerlendirilir.
Not: Dini otoriteler, oruç için şüpheli görülen ilaçlı tedavi yöntemlerinin “sağlığa zarar vermemesi” durumunda oruç açıldıktan sonra yani iftar saatinden sonra yapılması konusunda telkinlerde bulunmaktadır!